Odpowiedź SZEFA URZĘDU DO SPRAW CUDZOZIEMCÓW

W dniu dzisiejszym otrzymałem odpowiedź od Szefa Urzędu do Sprawa Cudzoziemców na pismo skierowane w dniu 15.03.2022 r.

SZEF URZĘDU DO SPRAW                                                                  Warszawa, dn. 23.03.2022 r.

CUDZOZIEMCÓW

Pan 
Krzysztof Wolicki 
Prezes 
Polskiego Stowarzyszenia Pogrzebowego

Szanowny Panie Prezesie,

w odpowiedzi na pismo z 15 marca 2022 r. w sprawie zasad organizacji pogrzebu organizowanego i finansowanego przez Szefa Urzędu do Spraw Cudzoziemców przesyłam poniższe stanowisko.

Szef Urzędu do Spraw Cudzoziemców organizuje i pokrywa koszty pogrzebu jedynie tych cudzoziemców, którzy ubiegali się o udzielenie ochrony na terytorium RP i zmarli przed zakończeniem postępowania w tej sprawie.

Kwestie dotyczące partycypowania przez Urząd do Spraw Cudzoziemców w kosztach pogrzebu cudzoziemca ubiegającego się o udzielenie ochrony międzynarodowej zostały uregulowane w ustawie z dn. 13 czerwca 2003 r. o udzielaniu cudzoziemcom ochrony na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej (Dz.U.2021 poz.1108). Na podstawie art. 84. ust.1 przedmiotowej ustawy „osobie, która pokryła koszty pogrzebu cudzoziemca zmarłego przed zakończeniem postępowania w sprawie udzielenia ochrony międzynarodowej, a w przypadku śmierci cudzoziemca korzystającego z pomocy socjalnej – w okresie, o którym mowa w art.74, przysługuje zasiłek pogrzebowy w wysokości kosztów rzeczywiście poniesionych, nie większej jednej niż kwota zasiłku pogrzebowego wypłacana na podstawie ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych”. Dodatkowo, zgodnie z art. 84 ust. 3 tej samej ustawy: „w przypadku, gdy zwłoki cudzoziemca, o którym mowa w ust.1 (tj. ubiegającego się o udzielenie ochrony międzynarodowej) nie zostały pochowane przez podmioty, o których mowa w art. 10 ust. 1 ustawy z dnia 31 stycznia 1959 r. o cmentarzach i chowaniu zmarłych, pogrzeb cudzoziemca organizuje Szef Urzędu i pokrywa jego koszty z części budżetu państwa, której dysponentem jest minister właściwy do spraw wewnętrznych, ze środków będących w dyspozycji Szefa Urzędu.”

Szczegółowe zasady wypłaty zasiłku pogrzebowego oraz organizacji pogrzebu cudzoziemca w kraju lub za granicą uregulowane zostały rozporządzeniem Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 20 maja 2008 r. w sprawie trybu wypłaty zasiłków pogrzebowych oraz warunków pokrywania kosztów pogrzebu cudzoziemca ze środków budżetu państwa.

Z wnioskiem o organizację pogrzebu/ transportu ciała zmarłego za granicę występuje do Urzędu do Spraw Cudzoziemców, członek najbliższej rodziny zmarłego, a w przypadku osoby samotnej i trudności w odnalezieniu jej rodziny, organizowany jest pogrzeb z urzędu. Departament Pomocy Socjalnej, który realizuje zadanie ustawowe Szefa Urzędu do Spraw Cudzoziemców w powyższym zakresie opracował na potrzeby własne wniosek o organizację pogrzebu/ transportu ciała za granicę w języku zrozumiałym dla cudzoziemca. Rodzina zmarłego wskazuje we wniosku szczegółowe wymagania dotyczące organizacji pogrzebu (w jakim obrządku, na jakim cmentarzu, pogrzeb w kraju czy za granicą, pochówek tradycyjny czy kremacja zwłok) i wytyczne rodziny są dla Urzędu do Spraw Cudzoziemców kluczowe w kontekście prowadzenia czynności w tym zakresie. Jednocześnie, stan zagrożenia bezpieczeństwa w kraju, do którego miałby być organizowany transport zwłok i pochówek jest kwestią priorytetową i w takiej sytuacji transport organizowany jest jedynie do granicy tego kraju, który jest położony najbliżej miejsca zagrożenia (np. jesienią 2021 r. organizowany był transport zwłok do Pakistanu, skąd rodzina podjęła się dalszego transportu do Afganistanu).

W przypadku wniosku o wypłatę zasiłku pogrzebowego nie jest wymagany żaden specjalny wzór wniosku. Wystarczy, że do podpisanej przez członka rodziny prośby, wyrażonej na piśmie, o wypłatę zasiłku pogrzebowego dołączony jest odpis aktu zgonu oraz oryginały faktur/ rachunków obejmujących rzeczywiście poniesione koszty na organizację pogrzebu w kraju lub za granicą. Te dokumenty są podstawą do wypłacenia zasiłku pogrzebowego ze środków Szefa Urzędu do Spraw Cudzoziemców.

Należy podkreślić, że ani obowiązujące obecnie zapisy ustawy z dnia 12 marca 2022 r. o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa (Dz.U.2022, poz.583) (dalej-specustawa), ani przepisy decyzji wykonawczej Rady (UE) 2022/382 z dnia 4 marca 2022 r. stwierdzającej istnienie masowego napływu wysiedleńców z Ukrainy w rozumieniu art. 5 dyrektywy 2001/55/WE i skutkującej wprowadzeniem tymczasowej ochrony nie wprowadzają zmian w obowiązujących do tej pory przepisach opisanych powyżej.

Mając powyższe na uwadze, należy podkreślić, iż Urząd do Spraw Cudzoziemców nie jest uprawniony do partycypowania w kosztach pochówku cudzoziemca, który nie wnioskował w Polsce o udzielenie ochrony międzynarodowej. Wydaje się, iż w przypadku zgonu cudzoziemca korzystającego z ochrony czasowej lub objętego zapisami specustawy może mieć zastosowanie art. 10 ust. 3 ustawy o cmentarzach i chowaniu zmarłych, zgodnie z którym zwłoki niepochowane przez najbliższą rodzinę i nieprzekazane do celów naukowych są chowane przez gminę właściwą ze względu na miejsce zgonu.

Z poważaniem

Tomasz Cytrynowicz 
Dyrektor 
Biuro Szefa Urzędu 
/podpisano elektronicznie/